Stel je dit voor.
Je komt op een website en ontdekt dat alles geen zin heeft.
De inhoud is onleesbaar, belangrijke functies zijn verborgen, en je hebt geen idee hoe je kunt vinden wat je zoekt.
Voor miljoenen mensen die afhankelijk zijn van schermlezers, is dit geen hypothetische situatie – het is een dagelijkse digitale ervaring.
Schermlezers zijn essentiële hulpmiddelen voor digitale toegankelijkheid. Ze zetten de inhoud op het scherm om in gesynthetiseerde spraak of braille, zodat mensen met een visuele beperking websites en apps gemakkelijk kunnen navigeren.
Maar in de praktijk begrijpen veel ontwikkelaars en ontwerpers niet goed hoe deze hulpmiddelen werken en wat een digitale ervaring toegankelijk maakt.
Dit is een kenniskloof die per ongeluk mensen kan uitsluiten die dagelijks afhankelijk zijn van schermlezers.
In dit artikel leggen we uit wat schermlezers zijn, hoe ze werken, wie ze gebruikt, en hoe websites inclusief kunnen worden ontworpen – met enkele technische tips en praktische voorbeelden erbij.
Wat zijn schermlezers precies?
Ze zijn assistieve technologieën die digitale inhoud hardop voorlezen of omzetten in braille.
Ze helpen gebruikers de inhoud te navigeren met een toetsenbord of andere invoermethoden dan de gebruikelijke muis. Schermlezers zijn afhankelijk van de structuur en semantiek van HTML-code om de inhoud van de website te begrijpen.
Schermlezers werken door een “toegankelijkheidsboom” op te bouwen, een vereenvoudigde versie van de onderliggende structuur van de webpagina (de zogenaamde DOM, of Document Object Model).
Deze “boom” pikt betekenisvolle elementen in de code op, zoals koppen, labels en ARIA (Accessible Rich Internet Applications)-attributen – dit alles helpt gebruikers de inhoud te begrijpen.
Als de code voor een knop werd geschreven als:
<button aria-label=“Verstuur formulier”>Verstuur</button>
Zou een schermlezer het als “Verstuur formulier knop” aankondigen.
Het geeft ook navigatiesnelkoppelingen om door koppen, landmarks, links en formuliervelden te navigeren. Daarom is correcte markup en labeling cruciaal voor eenvoudige navigatie.
Schermlezers worden voornamelijk gebruikt door mensen met:
Gebruikers combineren vaak schermlezers met toetsenbordnavigatie, schermvergroters of braille-apparaten.
Er zijn verschillende schermlezers beschikbaar op verschillende platformen, en het helpt om te begrijpen welke het meest gebruikt worden en hoe ze verschillen.
Hier zijn enkele van de meest gebruikte schermlezers:
Schermlezers zijn ontworpen om op verschillende besturingssystemen te werken, en elke platform heeft zijn eigen hulpmiddelen, functies en gebruikersverwachtingen.
Als je ontwerpt voor inclusie, is het belangrijk om te weten welke schermlezers beschikbaar zijn op elk systeem en hoe ze van elkaar verschillen.
Elke platform heeft zijn eigen sneltoetsen en navigatieparken, dus het is altijd een goed idee om cross-platform testen uit te voeren.
Schermlezers zijn een brug tussen visuele interfaces en niet-visuele ervaringen.
Ze ondersteunen toegankelijkheid op verschillende belangrijke manieren:
💡 Naleving en bruikbaarheid gaan hand in hand. Bekijk hoe iubenda’s Accessibility Solution kan helpen.
Ondanks de beste bedoelingen, schieten veel digitale ervaringen nog steeds tekort als het gaat om toegankelijkheid.
Schermlezergebruikers stuiten vaak op barrières die navigatie frustrerend maken, of in sommige extreme gevallen, onmogelijk.
Veelvoorkomende uitdagingen zijn onder andere:
Het ontwerpen voor schermlezer-toegankelijkheid hoeft niet ingewikkeld te zijn – maar het vereist wel bewuste keuzes.
Hier zijn enkele praktische manieren om je website gebruiksvriendelijker te maken voor schermlezergebruikers:
<label for=”email”>Emailadres</label>
<input type=”email” id=”email” name=”email” />
Testen is altijd een belangrijke stap in elke toegankelijkheidsinspanningen.
Gelukkig zijn er verschillende tools en technieken die je kunt gebruiken om te evalueren hoe goed je site werkt met schermlezers.
Net als bij andere toegankelijkheidsverbeteringen is het creëren van schermlezer-vriendelijke ervaringen niet slechts een vinkje dat je afvinkt.
Het helpt niet alleen je site’s SEO en zorgt ervoor dat je site voldoet aan de evoluerende wetten en verwachtingen, het maakt het web een meer inclusieve en gastvrije plek voor iedereen.
Door te begrijpen hoe schermlezers werken en eenvoudige, doordachte stappen te nemen in je ontwerp- en ontwikkelingsproces, kun je barrières helpen verwijderen die gelijke toegang in de weg staan.
Begin met kleine verbeteringen, blijf testen en maak toegankelijkheid een standaardonderdeel van je werkproces.
Een schermlezer is software die digitale tekst hardop voorleest of omzet in braille, wat niet-visuele toegang tot inhoud mogelijk maakt.
Mensen met volledig zichtverlies of slecht zicht, mensen met cognitieve beperkingen, en mensen met tijdelijke visuele problemen.
Nee. Ze worden ook gebruikt in mobiele apps, documenten, softwareinterfaces en besturingssystemen.
Niet standaard. Websites moeten worden ontworpen en gecodeerd met toegankelijkheid in gedachten.
Gebruik semantisch HTML, label elementen correct, zorg voor alt-tekst en volg toegankelijkheidsrichtlijnen. Tools zoals iubenda’s Accessibility Solution kunnen je helpen bij veel van deze verbeteringen.
ARIA (Accessible Rich Internet Applications) rollen verbeteren de toegankelijkheid door extra context te bieden, vooral voor dynamische inhoud.
Test populaire schermlezers zoals NVDA of VoiceOver, gebruik browsertools om je site te auditen en voer echte gebruikers testen uit.
Volgens WebAIM zijn JAWS, NVDA en VoiceOver de meest gebruikte.
Ze kunnen helpen bij het opsporen van problemen, maar handmatige tests en juiste codering zijn essentieel.
Bezoek de Accessibility Solution von iubenda voor meer bronnen en tools.
